In mijn coachpraktijk spreek ik veel mensen uit de zorg. Omdat ik alleen verhalen hóor, leek het me goed en interessant om een dag mee te lopen in de zorg om te kijken en te ervaren hoe de praktijk er nu uitziet.

Ik was diep onder de indruk van het werktempo, de passie en hulpvaardigheid van de mensen die ik heb gezien en gesproken. Wat wordt er hard gewerkt in een omgeving die veel van de mensen vraagt.

Werken onder druk

Ik mocht mee met Marjan, een verzorgende in de ouderenzorg. Marjan is geknipt voor de zorg: zorgen voor mensen en behulpzaam zijn zit in haar bloed. Maar werk in de zorg vraagt een aardige tol: de organisatie waar ze werkt vraagt van hun mensen om veel zorg te leveren in heel weinig tijd. Waar Marjan het liefst een uur aan haar werk besteedt, mag ze in de praktijk meestal maximaal 20 minuten bij een cliënt besteden.

We gingen in flink tempo van huis naar huis; er moest veel gebeuren in weinig tijd. Zo kwamen we aan bij het huis van meneer Van Lindenberg: een meneer van ca. 65 jaar die veel zorg nodig heeft.

Bij binnenkomst zit meneer Van Lindenberg al op ons te wachten. Hij kan eigenlijk niet lopen omdat zijn steunkousen aan moeten. Daar heeft Marjan hem snel bij geholpen.

“Ik zit al de hele ochtend in m’n eentje te wachten” zei hij somber, “en dan ben ik vandaag ook nog jarig”.

Gelukkig heeft Marjan een verjaardagskaart meegenomen, daar fleurt meneer van op. Maar als we weggaan zegt Marjan dat ze toch een vervelend gevoel heeft: “ik zou zo hem zo graag meer aandacht geven, even koffie met hem drinken en taart eten voor zijn verjaardag. Maar daar is gewoon echt geen tijd voor, ik heb maar 5 minuten de tijd voor hem.”

Ik merk dat dit een terugkerende frustratie is in de zorg. Ook collega’s van Marjan hebben er last van. Weinig tijd voor zorg, zelfs geen tijd voor een fatsoenlijke lunch, want dan gaat de pieper alweer. Genoeg reden om gefrustreerd te zijn en tegen elkaar te klagen over de werkdruk.

Hoe kun je daar mee omgaan?

Dingen waar je geen invloed op hebt

Wat doe je als je werkomgeving andere dingen van je vraagt dan je zelf zou willen? Wat doe je met je frustratie als je iemand echt wil helpen, maar daar geen tijd voor krijgt?

Het gevoel dat hier bij hoort vergelijk ik vaak met wat er gebeurt als je in de file staat. Een file geeft vaak een machteloos gevoel. Je zit erin, je staat stil, maar dat wil je natuurlijk niet: je wil gas geven. Maar dat kan niet. Je kunt er niets aan doen, je kunt een file niet langer of korter maken.

De cirkel van Invloed en betrokkenheid

Steven Covey benoemt in zijn boek ‘De 7 eigenschappen van effectief leiderschap’ de Cirkel van Invloed en Betrokkenheid.

Kort samengevat: je bent ergens bij betrokken (de file of een situatie op je werk) en daar wil je invloed op uitoefenen. Soms kun je op een situatie invloed uitoefenen en hem zo veranderen. Maar als je in de file staat kun je geen invloed uitoefen op de file; de situatie buiten je invloed.

Het enige wat je wel kunt doen is invloed uitoefenen op hoe je met de situatie omgaat. Je kunt je overgeven aan de frustratie en kwaadheid over de file, of je kunt je tijd in de file goed benutten: genieten van de muziek op de radio, een ademhalingsoefening doen of mensen bellen die je al lang niet gesproken hebt.

Invloed uitoefen waar het wel kan

Op het werk van Marjan in de zorg kunnen we hetzelfde principe toepassen. Marjan is betrokken bij haar werk en wil daar graag invloed op uitoefenen. Maar ze kan géén invloed uitoefenen op het feit dat ze veel werk in weinig tijd moet doen, de hele zorgorganisatie zal niet zomaar veranderen.

Marjan kan wél invloed uitoefenen op de manier waarop zij zelf met de situatie om gaat. En dat doet ze goed.  Ze heeft geleerd om het kort te houden, heel gericht te werk te gaan, de cliënten te vertellen hoeveel tijd ze heeft, wat wel en wat niet mogelijk is. Ze krijgt veel begrip van de cliënten, ook al willen zij ook liever dat ze meer tijd te besteden heeft.  Maar er zijn genoeg collega’s die er minder goed mee om kunnen gaan als Mirjam. Zij klagen en mopperen.

Mogelijkheden die er zijn: Mirjam kan in het overleg een keer aangeven hoe zij ermee omgaat, ze kunnen met elkaar bespreken hoe je anders met de situatie om kunt gaan en zoeken naar effectieve manieren om met de tijd om te gaan.  En natuurlijk is het belangrijk om te blijven melden dat er eigenlijk veel te weinig tijd is om je werk goed te kunnen doen, zodat het bij de leiding bekend is. De kunst is alleen om niet te verwachten dat het dan ook gaat veranderen.

En let wel: ik probeer niet voorbij te gaan aan de enorme frustratie die erbij hoort als je geen invloed hebt. Ook het gevoel dat Marjan heeft dat ze iemand tekort doet mag er absoluut zijn. Ik wil hier vooral de nadruk leggen op wat je in zo’n vervelende situatie tóch kan doen.

Geef energie aan de goede dingen

Je ergens druk om maken vraagt veel van je energie. Net als klagen, mopperen en gefrustreerd werken. Allemaal energie die je liever zou besteden aan dingen die het waard zijn en waar je invloed op uit kunt oefenen. Als je geen invloed kunt uitoefenen gaat je energie namelijk verloren.

Daarom helpt het om per situatie te bekijken of je wel of geen invloed op kunt uitoefenen.

Kun je geen invloed uitoefenen op iets waar je je betrokken bij voelt? Laat het dan los. Probeer te zien waar je wel invloed op hebt en maak een bewuste keuze: besteed je energie aan goede dingen.

Probeer het eens, je zult merken dat dat rust geeft.

Kom je er zelf niet uit of lukt het je niet om frustratie op je werk los te laten? Tijdens een coachgesprek kan ik je helpen om afstand te nemen van je frustratie en te focussen op de dingen waar je wél invloed op hebt.  Wil je meer weten? Neem dan contact met me op.