Soms zou het zo fijn zijn om andere mensen te veranderen. Zeker mensen waar je je aan stoort. Maar helaas: dat kan niet. In dit verhaal vertel ik het verhaal van Jan, die laat zien dat je irritaties over anderen vaak bij jezelf beginnen.
Als ik jou help, moet je mij ook helpen
Jan komt bij mij in de coachpraktijk. Hij is vaak gefrustreerd over de mensen om zich heen en wil daar graag iets aan doen. Jan is een zorgzame man die altijd voor andere mensen klaarstaat. Zeker zijn naaste familie en vrienden hoeven maar te knipperen of Jan komt langs om te helpen klussen, een boodschap te doen of kinderen op te halen. Dat is voor hem volledig vanzelfsprekend. Zijn visie is: we zijn op de wereld om elkaar te helpen. Zo is hij.
Jan is gefrustreerd over zijn relatie met zijn goede vriend Maarten. “Ik vroeg hem of hij me wilde helpen met het verhuizen van wat spullen,” vertelt Jan, “maar Maarten liet het gewoon afweten. Ik sta altijd voor het minste of geringste voor hem klaar, en nu vraag ik een keer om hulp en dan vertikt hij het om te helpen”.
“Waarom is dat frustrerend?” vraag ik.
“Nou, je hoort gewoon altijd voor elkaar klaar te staan”.
“Hoezo?”
“Dat doe je gewoon.” zegt Jan. “ Zo hoort dat”.
“Weet Maarten dat ook?” vraag ik.
“Dat weet ik eigenlijk niet”.
Het is een denkfout die ik vaker tegenkom bij mensen. We nemen vaak aan dat de ander zomaar weet wat we denken of vinden, maar veel vaker hebben we dat helemaal niet besproken.
“Heb je hem gevraagd waarom hij niet wil of kan helpen?” vraag ik aan Jan.
“Nee, dat niet”, zegt Jan, “maar ik verwacht gewoon dat als ik iemand altijd help dat hij ook voor mij klaarstaat. Maar ja, als hij dat niet wil, dan is het voor mij ook een keer klaar.”
“Hoe is dat voor Maarten?” vraag ik.
“Nou, ik heb gewoon niks meer van me laten horen. Het lijkt me dat de boodschap dan wel duidelijk is.”
Hou het bij jezelf
De situatie van Jan is er een die we allemaal weleens tegenkomen. We houden er zelf een waarde op na en verwachten dat de mensen om ons heen die ook hanteren. Maar iedereen is anders en mensen en situaties veranderen. Dus ook onze opvattingen en waarden veranderen. Dat betekent dat we onze relaties regelmatig moeten updaten. Als we dat niet doen, kan er frustratie ontstaan.
Daarom helpt het om je verwachtingen uit te spreken bij de ander. Zo kun je checken of jouw aanname klopt en zien waar de verschillen in overtuigingen liggen. In veel gevallen hebben we daar namelijk niet eens een basisafspraak over gemaakt.
Gooi de situatie open
Jan is gefrustreerd over zijn vriend, maar de frustratie gaat hier eigenlijk niet over de vriend, maar over Jan zelf. Als Jan het gesprek aangaat met Maarten blijkt dat Maarten een goede reden heeft om niet te kunnen helpen.
Jan vertelt in een volgende sessie: “Maarten vertelde dat het slecht gaat met zijn moeder. Daarom heeft hij een beetje een kort lontje en heeft hij geen energie en tijd om mij te helpen. Dat vertelde hij pas toen ik er naar vroeg omdat hij mij er niet mee wilde lastigvallen. En ik heb dat geïnterpreteerd als onwil om mij te helpen. Er was dus eigenlijk niets aan de hand, maar ik heb me er wel druk over zitten maken.”
Tot slot
We vinden al snel dat de ander het niet goed doet en maar moet veranderen. Zo’n aanname doen we dan zonder het daarover te hebben met die ander. En dat werkt vaak averechts.
Je kunt hooguit zelf veranderen. Je kunt iets veranderen aan de manier waarop je naar de ander kijkt, hoe je communiceert en hoe je je verwachtingen uitspreekt. Door niet in te vullen en te oordelen, maar juist nieuwsgierig te zijn naar de ander, zul je merken dat er snel meer inzicht in de situatie ontstaat waardoor irritatie misschien niet eens meer nodig is.
Manage je verwachtingen en maak er afspraken over, zelfs met je vrienden. Dat klinkt wat zakelijk, maar het is het minste wat je kunt doen om je relatie soepel te houden. Zeker op momenten in je leven waar het gaat om verandering is het goed om die afspraken regelmatig bij te werken. Zo weet je wat je van elkaar kunt verwachten en dat voorkomt teleurstellingen en frustraties.
Merk je dat je vaak voor iemand anders denkt en op die manier verkeerde aannames doet over mensen om je heen? Wellicht kan het helpen om in een coachgesprek te onderzoeken hoe je je eigen inbreng in (veranderende) situaties kan verbeteren. Interesse? Neem dan even contact met me op, dan kunnen we bespreken wat er mogelijk is.